Artikelen

Ghee? Dat ken ik niet!

Ghee, geklaarde boter
Ghee verhoogt het intellect, beschermt het lichaam tegen verschillende ziekten, stimuleert een lang leven en is een afrodisiacum.

Ghee, geklaarde boter

Ghee is bij de één een dagelijks gebruik in de keuken, bij de ander is het volledig onbekend: het is geklaarde boter. Omdat het zo gezond en lekker is, wint ghee aan bekendheid. 
Duizenden jaren geleden werd het al veel gebruikt en in oude archieven maakt men melding van de veelzijdige toepassingen. Het werd zelfs gevonden in de piramides, naast de andere schatten die meegingen in de graven van de farao’s. Ghee is beschreven in oude wetenschappelijke boeken als de basis voor zalfjes en crèmes.

De naam ghee stamt af van het Sanskriet ghrei: ‘zalven’. In het (klassieke) Grieks is het ontwikkeld tot Hristos of Christos, wat ‘de gezalfde’ of ‘bedekt met olie’ betekent. Vervolgens werd dat in het Hebreeuws de term Messiah, wat ook ‘de gezalfde’ betekent. Later weer vertaald in het Latijn en Engels tot Christus.

Image

pan


De ayurveda1 prees de ghee ook al eeuwen geleden. Toen werd het, als medicijn onder de naam ‘de therapie van de koning’, gedoseerd in druppels en gebruikt als een veelzijdige substantie bij onder meer huidziekten, auto­immuunziekten en vaatziekten, voor problemen bij de stofwisseling, de spijsvertering of bij het gezichtsvermogen en bij artritis en allergieën. 
Ook werd het destijds al toegepast bij de schoonheidsverzorging: voor een stralende huid, tegen gesprongen lippen, voor zachte handen en als massageolie. 
De veronderstelling ‘Ghee verhoogt het intellect, beschermt het lichaam tegen verschillende ziekten, stimuleert een lang leven en is een afrodisiacum2’ werd alom geloofd. Je zou het niet verwachten, maar militairen gebruikten het vroeger om hun wapens mee schoon te maken. Ze vetten er ook hun schoeisel mee in. Zo bleef het leer van de laarzen soepel en waterdicht.

Ghee zelf maken

Geklaarde boter is gezond en eenvoudig zelf te bereiden. Je maakt het van boerenroomboter, rauwmelkse boter. De beste kwaliteit komt van biologische grasboter van koeien die vrij grazen en bewegen. De roomboter ga je koken. Dit elimineert koolhydraten, proteïnen, water, caseïne en lactose. De olie die overblijft, ghee, heeft een eigen, unieke smaak en aroma. Dit maakt het tot een ideaal en kwalitatief hoogwaardig alternatief voor veel oliën en vetten, want het bevat verschillende vetzuren en het is lactosevrij.

Image

gong

Hoe ga je te werk? Zorg dat je een goede kwaliteit, liefst biologische roomboter hebt. Neem een paar pakjes tegelijkertijd. Hoe meer pakjes, des te langer het duurt, maar het proces blijft gelijk. En als je eenmaal bezig bent, krijg je de smaak te pakken. Doe de roomboter in een pan en verwarm het, maar zorg dat het niet gaat verbranden. De boter smelt, er ontstaat een schuimlaag. Met een schuimspaan schep je het schuim eraf. Doe dit in een kommetje. In de pan ontstaat weer een nieuwe schuimlaag, herhaal het afschuimen. Blijf hier net zo lang mee doorgaan tot er helemaal geen schuim meer verschijnt en de olie klaarhelder is. De room- boter is dan ‘geklaard’ en heet nu: ghee. 
Giet de vloeibare, zongevoede goudkleurige ghee over in een glazen pot; eventueel met een zeef als je troebele of donkere deeltjes ziet. Door afkoeling stolt het vanzelf. Geniet van de mooie zijdematgele kleur en start met het gebruik van jouw eigen, natuurlijke ghee. Een extra tip: snoep een beetje van het afgespaande schuim, dat is smullen! Net slagroom, maar nog lekkerder.
Overigens: als je de tijd niet hebt om zelf ghee te maken, kan je het ook kant en klaar in natuurwinkels en supermarkten vinden.

Van de geit

Ook roomboter van de geit is uitermate geschikt om ghee van te bereiden. Het geitenmenu is gebaseerd op een breed scala aan vezels. Dat geeft extra smaak. Geiten eten van bomen en struiken en voeden zich met diverse kruidensoorten, waardoor ze veel verschillende plantensoorten eten in vergelijking met andere weidedieren. Die zijn vooral aangewezen op gras.

Image

koe en geit


Houdbaarheid van ghee

Ghee kan enorm lang – vele jaren – bewaard blijven, eigenlijk onbeperkt. Echter, eenmaal in gebruik zal de pot geen jaar meegaan! Voor bakken en braden is het uitstekend geschikt, want het heeft een erg hoog kookpunt: 250 graden. Je zou er zelfs in kunnen frituren. Verbranden gebeurt dus minder snel. 
Ook op een lage temperatuur kun je met ghee heerlijk voedsel garen, bijvoorbeeld in een slow cooker. 
Ghee geeft meer smaak aan de maaltijd. Het is een ideale aanvulling op gerechten zoals rijst, aardappelpuree, sauzen of pasta en uitstekend geschikt om kruiden en pitten mee te roosteren. Het kan ook op brood worden gesmeerd: puur, of met jam. Of maak er je eigen spread mee. En wat te denken van de toepassing in pannenkoeken, pralines, brood, taarten of andere deegproducten?

Image

potje

Er is een bijzondere ghee op de markt die ze de ‘gouden ghee’ noemen. Deze is volledig met de hand gemaakt door middel van een 48-uur durend continu kookproces, op vuur. Tijdens het koken voegen de medewerkers met klankschalen, een gong en een weidehoorn geluidstrillingen toe om het nog specifieker te maken. Deze techniek is gebaseerd op de kennis van de Japanse wetenschapper Masuru Emoto. Hij ontdekte dat de molecuulstructuur van vloeistoffen verandert door geluiden. Op die manier rangschikt klassieke muziek bijvoorbeeld, de moleculen harmonieus; heavy metal echter chaotisch. Het laat zich raden wat gezonder is.

Voor bakken en braden is ghee uitstekend geschikt, want het heeft een erg hoog kookpunt. Je zou er zelfs in kunnen frituren.

Ghee is bijzonder rijk aan vetzuren met antioxidanten, aan lipiden die de huid beschermen tegen vochtverlies en aan vitamine A, D, E en K. Daarnaast bevat het ook veel omega-3 en omega-9. Door gewone roomboter, dat cholesterolverhogend werkt, af te wisselen met ghee, dat cholesterolverlagend werkt, houd je een mooie balans.

Image

pan

Met al deze kennis is het eenvoudig te begrijpen dat in de ayurveda ghee al millennia lang wordt geprezen. Tegenwoordig is het voor velen weer de basis van een goede keuken en is ghee hét geheim van de chef-kok: culinair onmisbaar in keukens over de hele wereld!

Lees ook: Hoe levert voeding jou energie op

Bronnen: Golden Ghee Zlati Ghee (Slovenië)  en internet.

  1. Ayurveda is een traditionele, ‘Indiase’ geneewijze. De oorsprong wordt toegeschreven aan de god Dhanvantari die het rechtstreeks van de god Brahma doorkreeg. In een ayurvedische praktijk worden kruiden en mineralen gebruikt.
  2. Een afrodisiacum kan een positief effect hebben op de geslachtsdrift of het seksueel plezier. Het woord is afgeleid van Aphrodite, in de Griekse mythologie de godin van vruchtbaarheid, zinnelijke liefde en schoonheid.

Meer kooktips 
Voor een sandwich: champignons, courgettes of aubergines rooster je in ghee. Voeg pas zout toe als het op het bord ligt. De aubergine bijvoorbeeld, doe je op een sneetje brood, voeg pas dan wat zout toe en een paar plakjes kaas. Zo maak je een verrukkelijke sandwich. 
Sunny-side-up eieren: deze wereldberoemde eieren bak je in geklaarde boter! 
Cakebeslag: doe er één derde minder ghee in dan je gewend bent met roomboter. Het deeg is langer delicaat, zacht, soepel en vers.
Ghee in een spread: rooster zonnebloem- pitten en voeg ondertussen zout toe. Maal ze nadat ze zijn afgekoeld en voeg op kamertemperatuur warme ghee toe. Mix ononderbroken en creëer je eigen smeuïge spread.
Ghee in kruidenthee: het bindt de kruiden-ingrediënten.
Vis geroosterd in ghee: bedek de vis ook aan de binnenkant en voeg vervolgens gehakte knoflook en peterselie toe.