Artikelen

Hoe levert voeding jou energie op?

Wanneer je ongezonde voeding eet, ben je bezig om je eigen lichaam voor de gek te houden.

Wellicht ken je het gezegde, dat je bent wat je eet. Dit gezegde slaat de spijker op de kop. Want wat we dagelijks consumeren heeft direct invloed op hoe we ons voelen en hoeveel energie we hebben. We zien het ook terug in de natuur: om te kunnen groeien en bloeien hebben planten hebben water nodig, geen frisdrank. Voor auto’s die op benzine rijden tanken we liever ook geen diesel. Maar als het om de mens gaat, is er een groot verschil met deze voorbeelden. Ons lichaam is namelijk erg intelligent en kan veel hebben, voordat er echt klachten optreden.

Het is niettemin aan te raden om, voordat er klachten ontstaan of wanneer je de eerste klachten herkent, bewust voor energierijke voeding te kiezen. Elke keer wanneer je iets eet, heb je de keus of dit iets is wat bijdraagt aan je energielevel, of dat het je energie kost. Het is dus de kunst om dagelijks goede keuzes te maken, zodat je lichaam het zo gemakkelijk mogelijk heeft om de voeding om te zetten in bruikbare energie.

Hoe zet je voeding in voor meer energie?
energieHet is echt heel simpel – en hoe simpeler hoe beter. Veel mensen zijn het helaas een tikkeltje verleerd, maar de basisregel is dat je verse producten gebruikt en zelf je maaltijden maakt. Zo krijg je bruikbare voedingsstoffen binnen.

Een stabiele energiebalans kan echter worden verstoord door te zware voedselcombinaties, die moeten dus vermeden worden. Denk hierbij aan aardappelen (zetmeel), gecombineerd met vlees (eiwitten). Dit valt zwaar, omdat je vertering deze combinatie niet tegelijkertijd aankan. Het ene krijgt voorrang en het andere moet wachten. Omdat de vertering daardoor langer duurt, heeft je lichaam ook weer meer energie nodig om het proces goed te laten verlopen.
 
Wanneer je een keer 'ongezond eet', dus voedsel zonder bruikbare stoffen, dan ben je eigenlijk je lichaam voor de gek aan het houden. Dat lichaam gaat namelijk aan de slag om het voedsel te verteren, zodat het er energie uit kan halen. Het probleem is echter dat er nauwelijks iets in zit dat gebruikt kan worden om je batterij op te laden. Je krijgt hooguit een korte energiekick, waarna je in een diep dal valt en je meteen weer eten nodig hebt. De batterij is tenslotte nog steeds leeg.
Bovendien wordt vaak vergeten dat het verteringsproces zelf ook energie kost. Je ruilt dus kostbare energie in voor gebakken lucht.

Als je dit proces door de dag heen blijft her-halen wordt er constant energie ingeleverd; er komt nooit energie bij. Daarmee raakt de batterij niet alleen leeg, maar is hij ook niets meer waard. Met als gevolg dat je aan het einde van de dag letterlijk gesloopt bent door het constant inleveren van energie. Vandaar ook de term: ‘energievretende voeding’.

Hoe kun je voelen of iets energie geeft?
Je kunt heel goed zelf aanvoelen of je van een maaltijd energie krijgt of niet. Als je een half uur na de maaltijd niet meer power hebt dan ervoor, dan kun je deze maaltijd beter vervangen door een gezonder alternatief.
Vergelijk het met het opladen van een elektrische auto: gebruik je de juiste voeding (lees: een supercharger), dan is de batterij zo vol. Maar gebruik je de verkeerde voeding, dan kun je je batterij niet opladen en val je op een gegeven moment zelfs in slaap, door een gebrek aan energie.

Er is nog een misverstand dat opgehelderd moet worden, want 'opgeladen zijn' is niet hetzelfde als jezelf 'vol eten', tot je niet meer kunt.
De bedoeling van een maaltijd is om precies genoeg te eten, zodat je binnenkrijgt wat je nodig hebt. Dit betekent in de regel dat je met 75% 'vol' zit en niet richting van de 100% moet gaan.

Dus: wanneer je na een maaltijd met een zwaar gevoel blijft zitten en je liever een dutje doet, dan is er iets niet goed gegaan. Probeer dan bij de volgende maaltijd te focussen op 'energie krijgen', en niet op een voldaan gevoel.

Hoe maak je een energierijke maaltijd?
vrouw met gezonde en ongezonde voedingEen houvast geeft deze regel: vul bij het avondeten of de lunch, de helft van je bord met groente. Dit groentedeel is belangrijk, want het zorgt er voor, dat je de stoffen binnenkrijgt die je lichaam nodig heeft.
De andere helft van je bord vul je bij voorkeur met een bron van eiwitten. Dan blijft er nog een hoekje over voor volkorengranen.
Ook bij pastagerechten is het aan te raden om meer groente te gebruiken dan pasta.

Wat vaak vergeten wordt, is dat vetten enorm gezond en belangrijk voor ons zijn. Bak daarom je eten in één van hieronder genoemde vetten of oliën, of voeg gerust een eetlepel olie toe aan je maaltijd.

Een paar voorbeelden van energierijke ingrediënten zijn:

  • Groente in alle kleuren en maten. Pak altijd twee of drie verschillende groenten per maaltijd.
  • Granen zoals volkoren rijst, bulgur, couscous, boekweit, quinoa of gierst.
  • Vetten zoals extra vierge olijfolie, kokosolie uit een glazen pot, ghee, roomboter, kokosmelk, zaden en noten.
  • Eiwitten van wilde vis, (rijst)tempeh, hennep-tofu, biologisch gevogelte, biologisch vlees van rund dat nog graast, linzen, kikker-erwten en bonen.


Een gouden tip: gebruik na 20.00 uur niets meer, dus geen calorieën in welke vorm dan ook. Dit om de eenvoudige reden dat de activiteit van je spijsvertering begint af te nemen.
Dat betekent dat alles wat je dan nog eet, minder goed verteerd wordt; je kunt de energie die vrijkomt niet meer verbruiken en het wordt dan als vet opgeslagen. Vaak op plekken waar je het liever net niet wilt hebben.

Welke voeding mag je laten staan voor meer energie?

Producten die je kunt vervangen, of zelfs kunt laten staan, zijn bijvoorbeeld:

  • Witte meelproducten kunnen vervangen worden door volkoren of glutenvrije alter-natieven, zoals brood, pasta of rijst.
  • Snoep, chocoladerepen, chips, koek, wafels, ijs en fastfood.
  • Mueslirepen zonder soja en toegevoegde suikers.
  • Kant-en-klaar producten zoals pizza, frituur, sausjes, soepen, salades, dressings, banket.
  • Frisdrank en sapjes (bevatten heel veel suikers), chocolademelk, melk.
  • Rauwe vleeswaren, varkensvlees, kant-en-klaar maaltijden en bewerkte producten in pakjes en zakjes.


Gluten, vegan en suiker
'Glutenvrij' betekent niet per se dat zo'n product je energie zal geven. Voor 'vegan' geldt hetzelfde. Vaak worden deze termen gebruikt om het idee te wekken dat het gezond is, terwijl er ondertussen een hele lijst onnodige toevoegingen in verwerkt is, waaronder suikers.

Niet te streng

Wat die suikers betreft: er zijn meer dan 100 verschillende benamingen om suiker mee aan te duiden. Door op het volgende te letten kunnen er al een hele hoop herkend worden:

  • alle woorden die eindigen op ‘ose‘ (glucose, fructose, dextrose etc.);
  • alles wat eindigt op ‘stroop‘, ‘siroop‘, ‘honing‘ of ‘nectar‘;
  • alle termen waarin ‘suiker‘ expliciet wordt benoemd.

duivel uit het doosjeHet is belangrijk dat wij ons bewust zijn van ons eetpatroon. Wellicht kan dit artikel bijdragen om betere keuzes te maken.
Toch moet je ook niet te streng voor jezelf zijn; het is niet nodig om constant drempels voor jezelf op te werpen.

Wanneer je straks de keuken in loopt, trek dan alle kastjes eens open en bekijk aandachtig wat je allemaal hebt staan. Hoeveel producten zie je, die eigenlijk niets positiefs aan je leven bijdragen?
Wanneer je voor jezelf kiest, begint het met het op orde brengen van je 'thuisfront'. Vanuit deze basis kun je, stap voor stap, jezelf ontwikkelen en leren wat wel of niet voor je werkt, wat wel of geen energie oplevert.

Lucas Labots
Lucas@gezondmetplezier.nl

Gratis kookcursus van Lucas Labots

Op basis van zijn achtergrond als voedingsdeskundige biedt Labots een online (basis)kookcursus aan.
Hij wil hiermee inspireren om gezonder te koken.
De cursus is voor iedereen die graag gezonder wil leven, maar nog niet precies weet waar te beginnen.
Kijk op https://www.gezondmetplezier.nl/courses/5-steps-online-kookcursus/
Code: lachenenkoken