Artikelen

Bij winderigheid en een opgeblazen gevoel in maag en darmen

Karwijzaad

Elke zondag rond 11:30 uur vertelt Jaap Huibers zijn column in het programma M Magazine op radio M Utrecht.Onderstaand de tekst van zijn column.

Nu de kerstdagen en oud en nieuw achter ons liggen, kunnen sommige mensen nog wel enkele weken last van hun maag en darmen houden. Op zich niet zo vreemd, want het ‘december-evenement’ is voor de spijsverteringsorganen dikwijls minder ‘zalig en gelukkig’, dan we elkaar op de kerstkaarten hebben toegewenst.

Er zijn veel dingen gegeten en gedronken, die dan weliswaar het gehemelte en het aanzicht van alle culinaire hoogstandjes hebben gestreeld. Maar maag en darmen maken in zo’n periode helse ‘overuren’.

Ach, we hoeven daar niet puriteins moeilijk over te doen. We zeggen maar: moet kunnen, zo eens per jaar. Neemt niet weg, dat maag en darmen, kortom de spijsverteringsorganen, best wel enkele weken van streek kunnen zijn. Nee, niet echt ernstig, geen ‘ziekte’, niet iets om je nu direct erg ongerust over te maken, maar soms wel vervelend, tot pijnlijk aantoe. Meestal beperkt de last en het ongemak zich tot enige verandering in de ontlasting en er kan zo makkelijk kort na de maaltijden een heel gespannen, opgeblazen gevoel optreden.

Vooral ook de toename van ‘winderigheid’ en het permanent ervaren ‘volle-maag-gevoel’, kunnen symptomen zijn van een meestal tijdelijk ontregelde spijsvertering.

En juist in dit soort situaties komt een kruid in beeld, dat al duizenden jaren, met name in het Midden Oosten, als heel probaat werkend middel werd gebruikt bij die hiervoor genoemde spijsverteringsklachten.

Ik doel op het karwijzaad. In het Latijn Carum carvi geheten.

In alle oude kruidenboeken wordt aan karwijzaad aandacht besteed. Het is een tweejarige plant, behorend tot de plantenfamilie der schermbloemigen, waartoe ook anijs, komijn, venkel, dille, peterselie, selderij en nog tal van andere geneeskruiden gerekend kunnen worden. Kenmerk van deze schermbloemigen is het hoge gehalte aan (meestal zeer geurige) etherische olie. Etherische olie is, in tegenstelling tot vette olie, zoals olijf- en zonnebloemolie, een heel vluchtige olie. Veel etherische oliën hebben een gunstig, ja, genezend effect op met name de slijmvliezen van bronchiën, longen, maag en darmen. Met name bijvoorbeeld, de etherische olie uit de anijsplant en de tijm, werken daarnaast ook slijmoplossend en hoestdempend.

Van de karwijplant wordt het zaad gebruikt. Die vruchten verschijnen in het tweede jaar van de groei en geuren heerlijk als je ze even kneust. De werkzame stoffen in het karwijzaad beïnvloeden zoals gezegd, het spijsverteringsproces op een gunstige wijze. Want wat is uit tal van onderzoeken gebleken? Die werkzame stoffen in het karwijzaad bevorderen de aanmaak van gal, iets dat van groot belang is voor de vertering van vette spijzen. Ze bevorderen ook de afscheiding van alvleeskliersap. En dat is van eminent belang, omdat de alvleesklier een sap produceert dat naast natrium bicarbonaat, dat nodig is om de zuurgraad in de

darmen te regelen, juist ook de belangrijkste enzymen bevat die nodig zijn voor de vertering van het voedsel. Denk dan aan eiwitten, vetten en koolhydraten. Hoe kun je het karwijzaad gebruiken? Er is tinctuur te koop, maar de meest oude gebruiksmanier is: thee zetten van gekneusd karwijzaad. Een eetlepel gekneusd karwij zaad op een halve liter water. Even aan de kook brengen, 2 min. op een heel laag vuurtje laten trekken en dan ongeveer 20 minuten afgedekt laten staan. Door het zeefje doen en daarvan na de maaltijden een kopje drinken. Karwijzaadthee… een heel oud theetje, dat ontregelde darmen op orde kan brengen, als de winden te veel door de broek waaien.

 

Jaap Huibers, Amerongen