Jan Dries heeft een rijke ervaring opgebouwd als voedingstherapeut en docent voedingsleer. Hij vertelt ons over het belang van gezonde darmen. Als wij ons realiseren hoe belangrijk gezonde darmen zijn, als we weten hoe we zelf voor onze darmen kunnen zorgen, dan helpt dat ons om onze gezondheid te bevorderen.

Image

Veel mensen klagen over verterings­problemen, darmkrampen, diarree, obstipatie of darmontsteking. Ook darmkanker komt steeds meer voor. Een vervuilde of slecht werkende darm staat aan de basis van dergelijke aandoeningen. 
Behalve medische klachten, heeft een vevuilde darm ook een negatieve invloed op ons gedrag en ligt ze aan de basis van depressie, agressie, verhoogde prikkelbaarheid, psychische stoornissen en psychiatrische klachten. Er zijn zelfs onderzoekers die een verband leggen tussen een vervuilde darm en een posttraumatische stressstoornis, de ziekte van Alzheimer en een verhoogd risico op dementie.

Darm-brein connectie
Wetenschappers spreken over de ‘darm-hersen as’. Nieuwe wetenschappelijke inzichten bevestigen dat een goedwerkende darm bepalend is voor onze gezondheid en dit opent mogelijkheden in de strijd tegen fysieke, psychische en psychiatrische aandoeningen, maar ook tegen neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson en Alzheimer. De nieuwe inzichten zorgen voor mogelijkheden om pijn te verzachten of te genezen, op voorwaarde dat men bereid is zijn of haar darm te saneren door het voedingspatroon en de levenswijze aan te passen.

Hippocrates zei het al eeuwen voor onze jaartelling en de moderne geneeskunde bevestigt het: ‘Alle ziekten beginnen in de darm’.

Neem de tijd 
Darmproblemen kunnen worden veroorzaakt door genetische of familiaire belasting, door maagproblemen of door bewerkt ‘voedsel’. 
Maar ook stress en onrust kunnen een oorzaak zijn. Het verteringsstelsel wordt namelijk gestuurd door het zgn. ‘parasympatisch zenuwstelsel’ dat een afremmende en rustgevende werking heeft. Ontspanning tijdens het eten is daarom belangrijk. Niet voor niets zijn maal­tijden altijd omgeven geweest met rituelen, die ons ‘dwingen’ om in alle rust van elkaar en van die maaltijd te genieten.
Het woord ‘maaltijd’ is overigens al zeer oud en verwijst naar de tijd om met de tanden het voedsel traag, maar vooral goed te malen en te kauwen. Tijdens het kauwen vindt in de mond een eerste voorvertering plaats.  
Een snelle hap, staand op straat of zittend voor het computerscherm, is dus niet bevorderend voor een goede vertering.

Image

Tijdgebrek
Een belangrijke oorzaak van darmproblemen is dus: tijdgebrek. Foodtrucks, snackbars, eethuisjes en afhaalpunten maken het ons gemakkelijk om snel kant-en-klaar voedsel aan te schaffen. Het ontbreekt ons aan inzicht in de voedingsleer – en het verteringsstelsel – met verteringsproblemen als gevolg. Men beseft niet dat de snelle hap en stress aan de basis liggen van darmklachten. Overheid en voorlichtingsbureaus komen met allerlei informatie over voeding, maar houden er geen rekening mee dat de consument al te ver is afgedwaald van wat gezonde voeding eigenlijk is. De gemiddelde consument steekt kritiekloos alles in de mond wat als voedsel verkocht wordt, zonder zich de vraag te stellen of dat gezond is.
De wachtlijsten in de zorg nemen toe. De hulpzoeker beseft echter niet dat men zelf voor een groot deel verantwoordelijk is voor zijn of haar gezondheid.

Supermarktvoedsel
Een andere oorzaak is de kwaliteit of de samenstelling van het voedsel zelf. Het niet respecteren van voedingsregels – waarbij diverse ingrediënten door elkaar worden gegeten en voor slechtvallende combinaties zorgen – ligt aan de basis van gisting en rotting in de darmen. Eiwitrijk voedsel gaat over in rotting en zetmeelrijk voedsel gaat over in gisting. Dit heeft een ongunstige invloed op de darmflora, ook wel het ‘microbioom’ geheten. De darmflora is bepalend voor een goede immuniteit en wapent ons tegen ziekten.

Image

Bewerkt voedsel kan de darmflora veel schade toebrengen. Onderzoekers spreken in dit verband over ‘supermarktvoedsel’, met hun talrijke voedingsadditieven of E-nummers. Er zijn 385 E-nummers toegestaan die haast allemaal bijwerkingen hebben en waarvan een groot aantal de darm belast. Supermarktvoedsel bevat geen ballaststoffen en is zodanig fijn van structuur dat kauwen nauwelijks nodig is. Van een voorvertering in de mond is daardoor nauwelijks sprake. 
Supermarktvoedsel mist de essentie van wat we ‘menselijke voeding’ noemen en is ontoereikend om een gezonde darmwerking te garanderen. Supermarktvoedsel is een ‘hongerstiller’ die slechts voor een korte tijd de 'trek’ onderdrukt en snel daarna weer trek oproept.

Homotoxines
Door een ongezonde voedings- en levenswijze vervuilen we de darm en door een onregel­matige en vooral onvolledige ontlasting hoopt er zich te veel feces in de darm op. In de warme, vochtige darm groeien slechte bacteriën snel en zorgen voor een vervuilde en zieke darm. Daardoor produceren we te veel lichaamseigen gifstoffen, ook wel homotoxines genoemd. Zij verspreiden zich via de bloed­banen en vergiftigen het lichaam. 
Op dergelijke kritische momenten treden er alarmsystemen in werking. Het lichaam houdt bijvoorbeeld vocht vast om te voorkomen dat de homotoxines zich te veel concentreren en nog meer schade aanrichten. Dit vasthouden van (overtollig) vocht heeft niet alleen invloed op het lichaamsgewicht, maar belast ook de nieren en het hart. Het is immers de taak van het hart om de nodige energie te leveren waarmee de nieren het overtollige vocht kunnen afscheiden. Als we vocht vasthouden door een vervuilde darm is dit dus een directe belasting voor het hart en de bloedvaten.

Image

Leren luisteren
Ons lichaam vertelt ons alles over wat we fout doen, wat niet goed is voor onze darmen en gezondheid. Maar helaas luisteren de mensen niet goed naar hun eigen lichaam. In plaats van zich af te vragen waarom men buikpijn heeft, waarom maag en darm onrustig zijn of waarom er een opgezette buik is, slikt men liever een medicijn. 
In een tijd waar zoveel aandacht gaat naar milieuvervuiling, kan men toch ook wel even stilstaan bij de inwendige vervuiling die vanuit de eigen darm ontstaat?

Jan Dries
Voedingstherapeut en docent voedingsleer
europeseacademie@skynet.be