Veel mensen denken bij het woord ‘labyrint’ aan een doolhof met dood- lopende wegen. Het tegendeel is waar: een labyrint is één pad dat zich naar een centraal doel kronkelt.

Bij een labyrint hoef je nooit te kiezen of je linksaf, rechtsaf of rechtdoor gaat. Het labyrint is juist een ruimte waaraan je jezelf, bijna blindelings, kunt toevertrouwen.
Want als we ons laten leiden door het pad komen we namelijk vanzelf in het midden terecht. Al slingerend loop je misschien meerdere keren om het centrum heen. Je ziet het telkens liggen. Soms denk je er bijna te zijn, en opeens lijk je er weer ver van verwijderd. Maar je zult er komen, in dat midden – ondanks alle ogenschijnlijke omwegen en hindernissen. Een labyrint wordt daarom vaak gezien als een symbool voor de levensweg.

Universeel

De oudste afbeeldingen van labyrinten zijn zo’n 6.000 jaar oud. Historisch gezien zijn er veel verschillende mythes, rituelen en verhalen
verbonden aan het labyrint. Niettemin heeft het labyrint een universele betekenis. Het labyrint komt dan ook in vrijwel alle culturen voor. Het is niet voorbehouden aan één religieuze of culturele traditie. Juist daarom kan het mensen overal op de wereld, ook nu nog (of juist nu weer), aanspreken.

Onze verre voorouders leefden in sterke verbondenheid met de natuur en gaven betekenis aan de verschillende vormen die zij in de natuur zagen. Zo vermelden bronnen dat het labyrint, als oeroud archetype, verbonden zou zijn met transformatie en (weder)geboorte. Spiralen bijvoorbeeld, duidden op een naar binnen keren en naar buiten treden. De spiraal wordt ook verbonden met de cyclus van leven, dood en wedergeboorte. Het kronkelende pad van het labyrint doet denken aan de beweging van een slang. Door het loslaten van de huid is ook de slang verbonden met de cyclus van leven, dood en wedergeboorte.

Afspiegeling van het leven

Het klassieke labyrint-type bestaat uit zeven omgangen en is voor zover bekend de oudste vorm. Vanaf de ingang lijkt het, alsof het pad je meteen naar het centrum van het labyrint leidt.
Niets is minder waar, want als je het pad volgt raak je steeds weer opnieuw verwijderd van het centrum. Pas na zeven wendingen kom je aan in het centrum. Dat centrum lijkt het doel te zijn, maar daarna gaat de reis gewoon verder en kun je pas weer na zeven wendingen naar buiten gaan.
Door al die wendingen heeft het pad misschien een vervreemdend effect; er treedt vaak een gevoel van desoriëntatie op, of een verlies van tijdsbesef.

Door de onverwachte wendingen op het pad, is het labyrint een afspiegeling van het echte leven. Het lopen van een labyrint maakt je ervan bewust, dat er altijd onverwachte wendingen zijn in jouw bestaan. Het lopen van een labyrint geeft inzicht in wat past en niet meer past in je leven, je wordt je bewust van patronen in je leven. Maar de zekerheid, dat het pad je uiteindelijk naar de uitgang leidt, leert je te vertrouwen op jezelf.

Spiraalvorm

We kunnen in de literatuur teruglezen dat het labyrint een spiraalvormige weg is. Een weg die schept, creëert, behoedt. Het labyrint helpt ons om inzichten te verwerven. De spiraal is de oervorm, pas later kwam de rechtere lijn. De spiraal associëren we met het bewegen van water. Of we denken aan schelpen, misschien aan de achterkant van een dennenappel.

Ook ons lichaam lijkt opgebouwd te zijn uit spiralen. We vinden er overal een afwisseling van ‘binnen naar buiten’, in een permanente beweging en draaiing. Van groot naar klein en omgekeerd, klokrichting en tegenklokrichting, de zonrichting en de maanrichting.

Pelgrimstocht

Het lopen van een labyrint is te vergelijken met de drievoudige weg van een pelgrim: loslaten, ontvangen en toelaten, oftewel: LOT.
De heenweg staat voor loslaten, bijvoorbeeld van angsten, van boosheid, van wat niet meer nodig is. In het centrum staat ontvangen centraal. Denk hierbij aan nieuwe ideeën, aan dankbaarheid, inzichten of liefde.
Op de terugweg sluit je dat wat je hebt ontvangen in je hart. Je gaat toelaten, zodat je het kunt meenemen in je dagelijkse bestaan.

Maar misschien wil je alleen maar in stilte lopen en gewoon ervaren, wat dit pad met je doet. Alles is goed, alles mag, niets moet.
Doordat het pad in het labyrint niet recht loopt, maar vele wendingen kent, geeft het steeds een mogelijkheid om te reflecteren, om te integreren. Het voorkomt dat we blindelings vooruit stormen. In een labyrint heb je de mogelijkheid om een probleem van alle kanten te bekijken. Zodoende schept het orde in de chaos.
We worden dus eigenlijk beschermd, door die vele wendingen van dat pad. Anders gezegd: van het leven. Want ook het leven laat zich niet rechtlijnig leven.

Samen zijn

Het pad door een labyrint kun je op verschillende manieren afleggen: feestelijk, gedenkend, als ritueel, of om jezelf ‘uit de knoop te lopen’. Je kunt het pad alleen afleggen, of met een groep. Het lopen van een labyrint is dus zeker niet een individueel proces. Het is juist goed als je ook andere mensen tegenkomt. Het delen van het smalle pad stemt ons tot nadenken over hoe we in het leven met ontmoetingen en verbindingen omgaan. Het verhoogt ons besef van ‘gedeelde momenten’ en het bewustzijn dat we een collectieve zoektocht en een zelfde bestemming met elkaar delen.

Vingerlabyrint

Een labyrint hoef je niet per se te lopen. Mocht je slecht ter been zijn, of geen beloopbaar labyrint in de buurt hebben, dan is het vinger- labyrint een mooi alternatief. Ook fijn is dat je het dan veel vaker kunt gebruiken. Met een vinger, die je intuïtief kiest, volg je het pad naar het midden en weer terug.
Het maakt inderdaad niet uit of je het labyrint loopt, of dat je het met je vingers volgt. De kracht zit ‘m in de symboliek, niet in de methode. Ook via je vingers, via de tastzin, kun je de innerlijke reis naar binnen beleven. Je kunt het vingerlabyrint gebruiken om je meditatie mee te beginnen of om je concentratie te richten. Ook kun je je links-rechtscoördinatie trainen.

Je kunt een houten vingerlabyrint gebruiken, in een links- en/of rechtshandige uitvoering. Maar het goedkoopste is het om een afbeelding te printen op een A4tje. Het verschil is dan wel, dat je op een papieren versie alleen met je ogen geopend het labyrint kunt volgen, terwijl je een ingefreesd houten labyrint met gesloten ogen kunt volgen. En dat geeft toch een andere dynamiek.

Kortom: in het labyrint ontdek je wat je wilt, wat je kunt, wie je bent en waar je naar toe gaat.
Zoek je meer informatie over het lopen van een labyrint, kijk dan vooral eens bij www.labyrintwerk.nl.

Els van Tol
elsvantol@kpnmail.nl

(*) Zie: www.rietmeen.nl